TROİD BEZİ KANSER HASTALIĞI VE GENEL TROİD BEZİ HASTALIĞI
TROİD BEZİ KANSER HASTALIĞI VE GENEL TROİD BEZİ HASTALIĞI
TROİD BEZİ KANSER HASTALIGI
VE GENEL TROİD BEZİ HASTALIGI
TEDAVİSİ MÜMKÜN OLAN HASTALIKLARDIR
TROİD BEZİ HASTALIGI VE TROİD BEZİ KANSERİ HASTALIĞI NEDİR?
TİROİT KANSER TİPLERİ
Konunun akışı içinde sık sık tiroit kanser tiplerinin adı geçeceğinden, konuya tiroit kanserlerinin sınıflandırılması ile başlanacaktır. Tiroidin kanserleri dendiğinde genellikle tiroidin temel yapısında bulunan hücrelerden kaynaklanan kanserler anlaşılır. Bunların dışında tiroit dokusundan gelişebilen ve lenfoma adı verilen kanser türü ile başka organlardan tiroide gelen kanserler de vardır. Ancak bunlar tüm tiroit kanserlerinin çok az bir kesimini oluşturduğundan burada değinilmeyecektir.
Tiroit hücrelerinden gelişen kanserler
Tiroidin temel yapısında üç ayrı hücre tipi olduğundan tiroidin 3 ayrı tip kanseri vardır.
I.Tip kanserler: Bu kanserler T3 ve T4 hormonlarının üretildiği hücrelerden (follikül hücreleri) gelişir 3 ayrı alt grubu vardır. Bunlar;
Papiller Kanser ve folliküler kanser:
İkisi birlikte tiroit kanserlerinin %90'dan fazlasını oluştururlar ve bunlara iyi farklılaşmış (diferansiye) tiroit kanserleri adı da verilir.
Anaplastik kanser:
Çok kötü bir seyre sahip olmasına karşın tüm tiroit kanserleri içindeki oranı %1 dolayındadır.
II.Tip Kanser:
Kendi adıyla anılan hücre tipinden gelişen kanserdir ve Hurthle hücreli kanser adını alır. Tüm tiroit kanserleri içindeki oranı %5'den azdır.
III.Tip Kanser:
Kalsitonin adlı hormon üreten hücrelerden (parafolliküler hücre; C hücresi) gelişir ve medüller tiroit kanseri adını alır Tüm tiroit kanserleri içindeki oranı %5 dolayındadır.
Yukarıda da belirtildiği gibi tiroitte en çok papiller ve folliküler kanser görülmektedir. Ayrıca, bu tip kanserlerin seyirleri de (prognoz) çok iyidir. Dolayısıyla uygun zamanda ve uygun şekilde tedavi edildiklerinde çoğunlukla yaşam boyu sorun yaşanmaz. Bu nedenlerden dolayı konumuzda ağırlıklı olarak bu kanserlere değinilecektir.
Papiller tiroid kanseri ve folliküler tiroid kanseri; tedavisi doğru ve eksiksiz yapılmak şartı ile %100’e yakın oranda “tedavi edilebilen” kanserlerdir. Medüller tiroid kanseri daha karmaşık ve daha ileri tedavi yapmak koşulu ile tedavi şansı son yıllarda çok artmış bir kanser türü iken anaplastik kanserde tedavi etkinliği özellikle gecikmiş vakalarda düşüktür.
TİROİD KANSERİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ VE STRATEJİSİ NEDİR? Her tiroid kanserinde ameliyat ile tiroid bezesinin tümünün eksiksiz olarak çıkarılması zorunludur. Kanserin çeşidine göre değişmek üzere ameliyat sonrasında yapılacak tedaviler ile kanser tedavisi tamamlanır. Ancak hasta ömür boyunca takip edilir.
Tiroit hastalıklarının tanısında kullanılan yöntemler bir kaç grup altında incelenebilir;
1-Kan Testleri: Bu grupta Tiroit işlevini gösteren testler, tiroit antikorları ve kanser belirteçleri olmak üzere üç ayrı test yapılabilmektedir. testleridir.
2-Tiroidi görüntüleme yöntemleri: Bu yöntemler içinde tiroit ultrasonu ve tiroit sintigrafisi en sık başvurulanlardır. Bunun yanında bilgisayarlı tomografi, MR ve PET ancak özel durumlarda kullanılır.
3- Tiroit biyopsisi: Temel amacı ameliyattan önce hastada kanser olup olmadığının belirlenmesidir. Bunun için tiroit ince iğne biyopsisi kullanılır. Ayrıca kimi durumlarda ameliyat sırasında tanı konması amacıyla dondurma yöntemi de kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden hangisinin ya da hangilerinin kullanılacağı ya da bunların hangi sıra ile yapılması gerektiğini belirleyen faktörlerin en önemlileri; hastadan alınan öykü ve hastanın ayrıntılı muayenesidir. Böylece hastayı gereksiz yere strese sokmadan gerekli tetkiklerin yapılması sağlanabilir.
Tiroid kanserlerinin sıklığı nedir?
Tiroit kanserlerinin tamama yakını önce bir tiroit nodülü olarak karşımıza çıkar. İyi olan, tiroit nodülleri çok sık görülmesina rağmen kanser riskleri düşüktür (%5). Tiroit kanserlerinin yıllık görülme sıklığı ülkelere-coğrafi bölgelere göre değişmekle birlikte, erkeklerde 100.000’de 1.2-2.6, kadınlarda 100.000’de 2.0-3.8, 16 yaş altı çocuklarda ise nadirdir ve 100.000’de 0.02-0.3 düzeyinde. Tüm kanser ölümlerinin %1’inin azından sorumludur. Ancak, en sık görülen endokrin tümörlerdir.
Tiroid kanserlerinin tipleri nelerdir?
İyi ayrımlaşmış tiroit tümörleri papiller ve folliküler tiplerdir. Ayrımlaşmamış tip olan anaplastik tümörler, tiroidin folikül dışı hücrelerinden kaynak alan medüller tiroit kanserleri ve çok nadir görülen tiroit lenfomaları diğer tipleri oluşturur. Diyet ile yeterli oranda iyot alınan ülkelerde iyi ayrımlaşmış tiroit kanseri oranı (papiller ve foliküler tipler) %85 üzerindedir ve seyri en iyi olan papiller tip en sık görülendir (%70-80) ve foliküler kanserlerin en az %50’si minimal invazivdir. Ancak diyet ile iyot alımı eksik olan ülkelerde papiller kanser oranı düşüktür; saldırgan foliküler kanser tipleri ve iyi ayrımlaşmamış kanserlerin oranı ise yüksektir. Olumlu olan hastaların %80-90’ı en iyi seyir gösteren gruptadır ve 20-30 yıllık sağ kalım oranları %90 üzerindedir
TİROİD HASTALIGI
Risk Faktörleri nelerdir?
İlişkisi kesin olarak gösterilen tek risk faktörü, çocukluk çağında radyasyona maruz kalmadır. Diğer faktörlere baktığımızda, tüm tiroit kanserli hastaların yaklaşık %3’nde aile hikayesi var. Kanser çıkma oranı tek veya çok tiroit nodülünde benzerdir. Hashimato tiroiditinde, tiroit lenfoması riski arttığı bildirildi. Basedow-Graves hastalığı ile birlikte olan nodüllerde kanser riskinin yükseldiği bazı serilerde gösterildi. Kadın/Erkek oranı, puberte ve menapoz sonrası 1, diğer tüm yaş gruplarında 2-4 arasındadır. Menapozda östrojen-progestron veya östrojen tedavisi riski arttırmaz. Vücut ağırlığı artışı riski de arttırmaktadır. Sigara ile ilişkisi gösterilmedi
Tiroid, bir hastalık ismi değildir. Tiroid, herkeste bulunan bir organdır. Hormon üretir ve kanımıza verir. Bu hormon ise vücudumuz için hayati öneme sahiptir. Ömür boyunca bu hormona ihtiyaç duyarız. Bu hormonun adı "tiroksin" dir. Tiroksin, vücudumuzda T3 ve T4 şeklinde bulunur.
Bu hormondan başka, halk arasında daha az bilinen diğer bir hormon daha tiroid tarafından üretilir. Bu hormona "kalsitonin" deriz. Kemik metabolizması ile ilgilidir.
Tiroid'e, "tiroid bezesi, tiroid guddesi" de denir. "Tiroid" ile "tiroit" aynı anlama gelir. Türk Dil Kurumu, "tiroit" kelimesini tercih ederken günlük kullanımda "tiroid" daha çok tercih edilen kelimedir
Tiroid, boğazımızda ön tarafta, adem elması ismi verilen çıkıntının hemen altında yerleşmiştir. Karşıdan görünümü "U" harfine benzer. Kelebeğe benzeten de vardır ama biz bu benzetmeye pek katılmıyoruz.
Tiroid'in sağ ve solunda kalpten temiz kanı beyine taşıyan şah damarı olarak isimlendirdiğimiz ana atardamarlarımız ve bununların dış tarafında da beyinden kullanılmış kanı kalbe getiren toplar damarlarımız vardır.
Tiroid'in altından, sağından ve solundan ses tellerini hareket ettiren sinirler ve onların dalları geçer. Bu sinirler, sağ ve sol olmak üzere 2 tanedir. Bu sinirlerin yerleşimi ve dallanması kişisel değişiklikler gösterir. O nedenle ameliyat sırasında cerrahı yanıltabilir. Bu sinirler çok önemlidir. Eğer bu sinirler ameliyatta zarar görürse veya tiroid kanseri tarafından sarılırsa ses kısıklığı ve ses kaybı olabilir.
Tiroid'in arka iç yüzüne gömülü ve yapışık, 4 tane, mercimek tanesi büyüklüğünde, kalsiyum bezesi (paratiroid bezeleri) vardır. Bu kalsiyum bezelerinin sayısı 1 ile 6 arasında değişebilir. Tiroid'in ameliyatlarında, kaçınılmaz olarak, bu kalsiyum bezelerinin de biri veya birkaçı veya hepsi çıkarılıp alınabilir. Bu durumda hastanın ömür boyunca kalsiyum ve destekleyici başka ilaçlar da kullanması gerekir. Aksi halde, ameliyat sonrasında kemik erimesi hızlanır. Zaten, ameliyatla bu kalsiyum bezeleri alınmasa dahi tiroid hastalıklarının bir çoğu ve hatta tiroid ilaçlarının kendisi kemiklerde erime yapabilir.
Tiroit Hastalarına Beslenme önerileri
Troit hormonlarının çalışmasını azaltabilen bazı yiyecekleri kontrollü tüketmek gerekir. Bunlar arasında brokoli, turp, brüksel lahanası, lahana, karnıbahar,hardal otu, kırmızı turp ve şalgam sayılabilir.
Trioid hastaları protein kaynağı olarak çeşitlilik sağlamalı, haftada en az iki kez balık tüketmeye dikkat etmeli, yine tavuk, kırmızı et, baklagiller, süt ürünlerinin yağsız olanlarını tercih etmelisiniz.
Tam tahıl ürünlerini ihmal etmemeli, sebze ve meyvelerin mevsiminde olanlarını kullanmalısınız.
Su tüketiminizi ihmal etmeyin, özellikle ödeme yatkınlığınız geliştiyse dikkatli olun.
Kelp gibi yosunların veya destek ürünlerin tüketiminde çok dikkatli olmalısınız, bunun için doktorunuza sormadan hiçbir preparat almayın.
Troit hormonlarının çalışmasını azaltabilen bazı yiyecekleri (ki bunlara guatrojenik besinler denmektedir) kontrollü tüketin. Bunlar arasında; brokoli, turp, Brüksel lahanası, lahana, karnabahar, hardal otu, kırmızı turp ve şalgam sayılabilir.
Tuz alımı ve tuzlu ürünlerin tüketiminde doktorunuzun önerileri dışına çıkmayın.
Vitamin ve minerallerden zengin beslenmek adına yeterli, dengeli ve mevsiminde besinler tüketerek beslenmeye dikkat edin. Özellikle B grubu vitaminleri kontrol edin, yine güçlü antioksidanlardan A, C ve E vitamini alımlarınıza dikkat edin. Minerallerden selenyum, tiroid fonksiyonları için önemli bir mineraldir. Selenyum seviyesini dengede tutmak için mercimek, mantar, ayçekirdeği ve susam tüketmeye gayret etmelisiniz. Mantarı pişmiş olarak almaya özen gösterin. Yine çinko alımı da önemlidir, bunun için de yağlı tohumlardan badem, tavuk, hindi alımını eksik etmeyin. Doktorunuz önermedikçe tablet almayın.
Sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı düzenli egzersizi aksatmayın. Metabolik hızı artırmanın en temel yolu kas kitlesini artıran size uygun bir spor programını, düzenli olarak takip etmenizdir.
Hipotiroidi nedir?
Tiroit hormonlarının kanda çok az bulunması durumuna hipotiroidi veya hipotiroidism denir. Kadınlarda erkeklere nazaran çok daha sık görülür.
Kaç çeşit hipotiroidi mevcuttur?
Hipotiroidinin oluş yerine göre dört türlü hipotiroidi mevcuttur.
Primer hipotiroidi:
En sık görülen hipotiroidi türüdür. Bu türdeki hipotiroidide hastalık tiroit glandındadır. Kanda T3 ve T4 düşük, TSH ise yüksektir.
Primer hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Primer hipotiroidi sebeplerini kısaca aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
1. Tiroit dokusunun harabiyeti.
a. Kronik otoimmun tiroiditler (Hashimoto tiroiditi)
b. Radyoiyot veya radyoterapi tedavisi
c. Tiroit operasyonu (subtotal veya total)
d. Doğumsal olarak tiroit glandının olmaması (agenezi)
2. Tiroit hormon yapımındaki bozukluklar
a. İyot eksikliği
b. Antitiroit etki gösteren ilaçların veya maddelerin alımı : Lithium, iyot, iyot içeren ilaçlar yada film çekiminde kullanılan iyot içeren kontrast maddeler
Bunlar içinde dünyada en yaygın olan iyot yetersizliğine bağlı olarak gelişen primer hipotiroididir. İyot yetersizliği olmayan bölgelerde ise en sık neden kronik otoimmun tiroiditlerdir (Hashimoto hastalığı).
Sekonder hipotiroidi: Nadir olarak görülür. Burada hastalık beynin alt kısmında bulunan hipofiz glandındadır. Kanda T3, T4 ve TSH hormonları düşüktür.
Sekonder ve tertier hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Hipofiz hastalıkları: Hipofiz tümörleri, hipofiz operasyonları, Sheehan sendromu.
Hipotalamik hastalıklar: Hipotalamus tümörleri, iltihapları veya diğer hastalıkları
Tertier hipotiroidi:
Beyinde bulunan hipotalamus bozukluğu sonucu ortaya çıkar. TRH yetersizliği mevcuttur. Tiroit hormonları ve TSH düşüktür. Bazen TSH normal olarak da bulunur.
Sebebi belli olmayan ( idiyopatik ) hipotiroidi. Hipotiroidiyi yapan neden belli değildir.
TROİD BEZİ KANSER HASTALIGI
VE GENEL TROİD BEZİ HASTALIGI
TEDAVİSİ MÜMKÜN OLAN HASTALIKLARDIR
Tedavisi Mümkün Olan Bir Hastalık...
SAĞLIKLI BİR YAŞAM
DİLEKLERİMİZLE...
|